Historia Bractwa

Początki bractw strzeleckich sięgają czasów średniowiecza, a konkretnie XII wieku. Miasto średniowieczne nakładało na swych mieszkańców obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa w przypadku zagrożenia zewnętrznego.

Powstanie bractwa strzeleckiego w Starogardzie datować należy na drugą połowę XIV w. kiedy to miasto otrzymało prawa miejskie (1348).

Przyjmuje się, że powstało ono w 1351r., w okresie rządów wielkiego Mistrza Krzyżackiego Winrycha von Kniprode. Na terenie Pomorza bractwa strzeleckie liczyły od 50 do 100 osób. Ich członkowie ćwiczyli się w strzelaniu z łuku – do kura. W Starogardzie ćwiczenia, jak i zawody odbywały się za murami miejskimi, na łączce nad Wierzycą. Strzelec, który trafił kura w pierś, zostawał królem kurkowym. Każdorazowy król otrzymywał znaczne przywileje. Składały się na nie zwolnienia od podatków, pozwolenia na sprowadzenia towarów bez cła itp. Bractwa kurkowe cieszyły się zwykle poparciem królów polskich. Poważnym orędownikiem bractw strzeleckich był Jan III Sobieski, który z kurkową tradycja zetknął się prawdopodobnie na Pomorzu, kiedy sprawował urząd starosty gniewskiego (od 1667 r.). Przychylnie patrzył na rozwój ruchu kurkowego. Dowodem tego są przywileje i ulgi, jakie z monarszej łaski spadły na pomorskie bractwa. Jednym z nich było bractwo w Starogardzie. Otrzymało ono 24 września 1678 r. królewski przywilej korporacji oraz przywileje uwalniające je od podatków na rzecz skarbu państwa. Po otrzymaniu tych przywilejów, osłabione i prawie nie działające bractwo podniosło swą działalność. W 1683 r. Jan III nadał mu nowy statut, w oparciu o który działało przez następne kilkanaście lat. Na przełomie XVII i XVIII wieku zmieniło się oblicze bractw kurkowych. Przynależność do strzeleckiego bractwa była przede wszystkim honorem i zaszczytem. W okresie tym zmieniło się również samo strzelanie, co było następstwem wprowadzenia w miejsce łuków broni palnej.

Rozbiory Polski nie spowodowały upadku bractw kurkowych. Istotną zmianą było zerwanie z tradycją strzelania do kura i zastąpienie tego celu tarczą strzelecką. W połowie XIX wieku starogardzkie Bractwo Strzeleckie zintensyfikowało swoją działalność.   Starą strzelnicę przeniesiono z terenu miasta pod Kocborowo (1845 r). Urządzono też strzelnicę niedaleko Owidzkiego Młyna, a członkowie bractwa otrzymali jednolite umundurowanie. Prawdopodobnie w 1848r bractwo otrzymało 12 morgowy (3ha) pas ziemi na skraju lasu (w dzierżawę lub wykupiło) po prawej stronie drogi do Tczewa, leżący tuż za miastem. Wybudowano tam 3- kondygnacyjny dom mieszkalny z czerwonej cegły (zachowany do dnia dzisiejszego), z dzisiejszą restauracją i obszerną salą, ubikacje, nową strzelnicę, a także 30- metrową, częściowo krytą halę do strzelań ćwiczebnych.

Dnia 20.V.1878 r. starogardzkie bractwo otrzymało nowy statut. 24.VIII.1878 r. został on potwierdzony przez Naczelnego Prezydenta Prowincji i ministra stanu, Achenbacha.

Po zakończeniu I wojny światowej zaczęły odradzać się Kurkowe Bractwa Strzeleckie, głównie w Wielkopolsce, na Pomorzu i na Śląsku.

Na przełomie sierpnia i września 1924 r. odbył się w Poznaniu drugi Zjazd delegatów połączony z Kongresem Zjednoczenia. Chęć przyłączenia się zdeklarowali przedstawiciele bractw pomorskich zorganizowanych w Pomorskim Związku Bractw Strzeleckich. W związku ze wzrostem liczby bractw zjazd postanowił utworzyć cztery okręgi: Poznański, Pomorski, Bydgoski i Śląski. Nobilitacją dla starogardzkiego Bractwa było przyjęcie honorowej godności króla kurkowego przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej prof. Ignacego Mościckiego. Prośbę o przyjęcie tej godności władze bractwa skierowały do prezydenta w końcu 1926 r., po uprzednim uchwaleniu przez walne zgromadzenie uchwały o nadaniu tej godności Prezydentowi RP. Dnia 17.I.1927 r. na posiedzeniu zarządu starogardzkiego bractwa odczytano list z kancelarii prezydenta, datowany 20.XII.1926 r. w którym jej szef informuje, że prezydent przyjął godność króla kurkowego.

Jednocześnie prezydent przesłał starogardzkiemu bractwu swój srebrny portret w formie płaskorzeźby z następująca deklaracją; „Bractwu Strzeleckiemu w Stargardzie na pamiątkę przyjęcia godności Króla Kurkowego na rok 192728 Prezydent RP Ignacy Mościcki”.

Wybuch wojny przerwał kilkusetletnie dzieje kurkowego bractwa strzeleckiego w Starogardzie. W 1992 r. uformował się Komitet Założycielski, który postawił sobie za cel reaktywowanie starogardzkiego bractwa. Dnia 26 kwietnia 1993 r. Sąd Wojewódzki w Gdańsku zarejestrował stowarzyszenie pod nazwą: Kurkowe Bractwo Strzeleckie w Starogardzie Gdańskim.

W dniu 30.IX.1994 r. Zjednoczenie Kurkowych Bractw Strzeleckich Rzeczpospolitej Polskiej przyjęło starogardzkie bractwo w poczet członków Bractw Zjednoczonych.